Lideri Evropske unije (EU) nijesu se na jučerašnjem sastanku uspjeli dogovoriti o naimenovanjima novih rukovodioca evropskih institucija.

Nedostatak dogovora je potvrdio i odlazeći predsjednik Evropskog saveta Šarl Mišel.

"Naša je dužnost da se do kraja juna dogovorimo o kandidatima za čelne pozicije u EU i strateškoj agenda", izjavio je Mišel na kraju radne večere evropskih lidera.

Mislilo se da će ovo biti među lakšim samitima EU.

Šefovi država i vlada je trebalo da se načelno dogovore oko imena za koje je već postojala neformalna saglasnost.

Sve se, međutim, promjenilo kad su lideri onih država ili vlada koje dolaze iz bloka Evropskih narodnjaka tražili udio i na funkciju predsjednika Evropskog savjeta.

Predsjednika Evropskog savjeta, biraju lideri EU, na period od dvije i po godine, a mandat se može samo jednom obnoviti.

Od kada postoji institucija predsjednika Evropskog savjeta, svaki od njih je prošao kroz puna dva mandata od ukupno pet godina na čelu institucije.

Prema više izvora sa sastanka, Evropski narodnjaci su tražili da se mandat predsjednika Evropskog savjeta podijeli na dva dijela od po dvije i po godine, gdje bi jedan od mandat dobili upravo narodnjaci.

To je čini se predstavilo glavni kamen spoticanja i bio je uzrok zašto nije došlo do saglasnosti lidera.

Ako bi se zadovoljili zahtjevi evropskih narodnjaka da se mandat predsjednika Evropskog savjeta prepolovi, to bi išlo na uštrb socijaldemokratama, drugoj po veličini partiji u EU, koji bi u tom slučaju nakon dvije i po godine ostali bez ijedne ključne funkcije u institucijama.

Lideri su načelno trebalo da se dogovore o cijelom paketu: ime šefa ili šefice Evropske komisije, Evropskog savjeta i viskog predstavnik ili predstavnice EU za zajedničku spoljnu politiku i bezbjednost.

Na stolu su bila tri imena; Ursula von der Leyen koja se nadala reizboru na čelo Evropske komisije, bivši portugalski premijer Antonio Kosta za predsjednika Evropskog saveta, te premijerka Estonije Kaja Kallas za novu šeficu evropske diplomatije.

Imena su predstavljala politički i geografski balans. Njemica Von der Leyen je članica Evropskih narodnjaka, Portugalac Kosta je socijaldemokrata, a Estonka Kallas dolazi iz grupacije liberala.

Ovo su tri partije koje su dobile najviše glasova na evropskim izborima.

Diskusije će lideri nastaviti krajem naredne sedmice kada se 27. i 28. juna održava redovni samit EU.

Uloga predsjednika Evropskog savjeta je da predsjedava sastancima na nivou lidera EU i unaprijedi rad Savjeta.

Predsjednik obezbjeđuje pripreme sastanaka Evropskog savjeta i kontinuiteta njihovog rada, te pomaže da se olakša kohezija i konsenzus.

Visoki predstavnik EU za zajedničku spoljnu politiku obično im dvostruku ulogu. On je jedan od potpredsjednika Evropske komisije i ujedno ima ulogu šefa evropske diplomatije.Ta osoba upravlja zajedničkom spoljnom i bezbjednosnom politikom EU.

Svojim predlozima doprinosi oblikovanju zajedničke spoljne i bezbjednosne politike i osigurava sprovođenje odluka koje su usvojili Evropski savjet i Savjet EU.

Radi i na izgradnji konsenzusa država članica EU i njihovih odgovarajućih prioriteta, uključujući predsjedavanje sastancima između ministara spoljnih poslova EU, ministara odbrane, trgovine i razvoja.

Ove zadatke su u prethodnih pet godina obavljali Šarl Mišel, bivši premijer Belgije, i Žozep Borelj (Josep Borrell), bivši ministar inostranih poslova Španije.