Zamjena tehnologije infrastrukture 5G mreže kineskih proizvođača Huawei i ZTE u upotrebi kod jedne od tri telekomunikacione kompanije u Crnoj Gori, koju će, kako je najavio prije desetak dana, potpredsjednik Vlade Nik Đeljošaj predložiti izvršnoj vlasti, neće biti moguća u kratkom roku.

Upitno je da li postoje i pravne prepreke, s obzirom na to da je Vlada Dritana Abazovića sa mađarskim vlasnikom crnogorske kompanije potpisala sporazum o širenju te infrastrukture, kazao je za Antenu M analitičar Digitalnog forenzičkog centra Marko Banović.

– Vlasnik, kompanija iz Mađarske, potpisala je sporazum sa Vladom Dritana Abazovića o širenju infrastrukture 5G mreže u Crnoj Gori. Što se tiče zamjene te tehnologije, ne znam koliko je to trenutno izvodljivo, te da li postoje neke određene pravne procedure. Takođe, sigurno neće biti ni jeftino, a sigurno će dugo i trajati s obzirom na to da je to skupa tehnologija i nije jednostavno da se zamijeni. Da li je to u suštini izvodljivo u nekom kraćem vremenskom periodu – nije. Ali, pitanje je i da li će toga uopšte biti. Znate, u Crnoj Gori imamo praksu saopštenja i inicijativa koje na kraju nikada ne zažive. Ne bih volio da se ovo upravo završi kao reakcija Vlade na upozorenje Stejt Departmenta, već da Vlada suštinski prepozna bezbjednosne rizike koje predstavlja kineska tehnologija kao dio 5G mreže u telekomunikacijama u Crnoj Gori – kazao je Banović.

On pojašnjava u čemu leže ti bezbjednosni rizici.

– Odgovor leži u tome što zakon o nacionalnom bezbjednosti Narodne Republike Kine jasno propisuje da sve kineske kompanije moraju da dijele svoje podatke sa bezbjednosnim službama te države. To znači da kompanije poput Huaweija moraju sve podatke koje prikupe u svojim baznim 5G stanicama da dijele sa kineskim službama.

To je razlog na koji smo mi ukazali u studiji DFC-a o kineskom uticaju u zemljama Zapadnog Balkana, uključujući i našu državu, iz juna ove godine, a koji je proizveo pozitivne reakcije u Crnoj Gori. Postupak i izjava potpredsjednika Vlade, Nika Đeljošaja, je pozitivan znak. Nažalost, možda je malo kasno došao, ali za dobre stvari nikada nije kasno. Ono što je važno je da se Crna Gora uskladi sa, prvenstveno, bezbjednosnim standardima NATO-a, koji takođe konstantno upozorava na pomenute bezbjednosne rizike. S obzirom na to da smo mi dio kolektivne bezbjednosti, eventualni rizici za crnogorsku sigurnost predstavljaju rizike i za bezbjednost svih drugih država – kazao je Banović.

Iz Stejt Departmenta ranije su radiju Slobodna Evropa kazali da prisustvo opreme nepouzdanih dobavljača u kritičnoj infrastrukturi predstavlja ozbiljan rizik za bezbjednost Crne Gore, SAD i NATO-a i pozvali da se prioritet da nacionalnoj bezbjednosti i privatnosti u odnosu na „jeftiniju opremu i usluge“ u svim nabavkama kritične infrastrukture.